Pandemiden çıkınca bizi nasıl bir ekonomik düzenin karşılayacağını az çok tahmin edebiliyoruz. Dijitalleşme ve onun yarattığı araçlarla yola devam edileceğinden neredeyse kimsenin kuşkusu yok. Zaten aşina olduğumuz, nesnelerin interneti, yapay zeka, otomasyon (insansız araçlar vs), robotik, blockchain gibi dijital çağın araçlarına kimbilir başka neler eklenecek. Özetle bütün sektörlerde radikal bir dönüşüm yaşanacak.

Türkiye’de dış ticaretin yüzde 61’i deniz yoluyla yapılıyor. Dünya ticaretinde limanların payı da giderek artıyor. Limanlardan yılda 11 milyar ton hammadde ve ürün yükleniyor. Dış ticarette limanların rolünün daha artacağına işaret eden birkaç nedeni özetleyelim.

1- En önemlisi “çevresel sürdürülebilirlik” diyebiliriz. Karbon ayak izini azaltmak için, uluslararası taşımacılığın çevresel performansını artırmaya daha çok çaba gösterilecek. Yeşil lojistik konusu uluslararası gündemdeki yerini daha güçlü sürdürecek. Emisyon standartları sıkılaştırılacak. Lojistikte, çevre dostu ve güvenli çözümler aranacak.

2- Son 50 yılda gemilerin büyüklüğü 15 kat artış gösterdi. Binek araç taşıyan gemilerin kapasitesi de aynı şekilde son 10 yılda yüzde 20 genişledi. Gemilerdeki kapasite artışları, limanlarda otomasyonu ve dolayısıyla verimliliği öne çıkardı.

3- Çin’in Kuşak ve Yol Projesi, Türkiye’yi İpek Yolu’nun “Orta Koridoru” olarak konumluyor. Esasen güzergah üzerindeki limanların önemi ve etkinliği daha da artacak. Ekonomik canlanmayla beraber, hammadde, yarı mamül ve mamül trafiği yoğunlaşacak. Ürünlere talep arttıkça deniz ticareti de bundan payını alacak.

4- E-ticaretin payının artması, daha önemlisi e-ticarette küresel oyuncuların ortaya çıkması, denizcilik sektörüne yepyeni kapılar açıyor.  E-ticaretin global oyuncuları, üreticiyi parmağını kıpırdatmadan ihracatçı yapıyor. Ürünün dünya çapında lojistiğini, dünyanın hangi noktasında olursa olsun tüketiciye teslim edilmesini bu dünya devleri üstleniyor. Bu nedenle denizcilik sektöründe büyük bir satın alma birleşme furyası bekleniyor. Üretici, e-ticaret şirketleri ve lojistik şirketleri arasında entegrasyon kaçınılmaz görünüyor.

Pandemi sürecinden olumsuz etkilenmesine rağmen, son yılların en hızlı büyüyen ve Pandemi sonrasında büyümeye kaldığı yerden devam etmesi beklenen kruvaziyer turizmini limanların önemini artıracak nedenlere rahatlıkla ekleyebiliriz.

Ekonomik gelişmeye ve refaha önem veren ülkeler, dünya deniz ticareti ağının içindeki konumlarını artırmaya özen gösterecekler. Yatırımcıların da bu projelerin içinde rekabet etmeleri kaçınılmaz. Türkiye’deki 180 limanın 137’si özel sektöre ait. Türkiye’deki limanlara yabancı sermayenin ilgisi de gözden kaçmıyor. FİBA Grubunun Ambarlı’daki Kumport Limanı, 2015 yılında Çin Konsorsiyumuna geçti. Çin’li grup Yunanistan’ın Pire Limanı’na da ortak oldu. İtalyan MSC Grubuna bağlı TIL’in (Terminal Investment Limited) Marmara ve Akdeniz’de çeşitli limanlarda ortaklıkları var. Liman işletmeciliği geleceğin en parlak yatırım alanlarından biri olarak dikkat çekiyor.